Güneş yanığı, güneşten gelen ultraviyole ışınlarına çok maruz kalmanın akabinde cildin iltihabi bir reaksiyonudur. Çok yaygın olan bu yanık çoklukla kısa vadede düzgün huyludur, birkaç gün boyunca cilt ağrısı ve ciltte soyulma ile birlikte görülür, lakin uzun vadede cilt kanseri gelişimini tetikleyebilir.
Güneş yanığı iltihaplı bir tepkidir. Yanık sonrası yakındaki hücreler, hasar görmüş olan hücreleri ortadan kaldırmak için iltihaplı molekülleri tetikler. Bu temelinde bedenin kısa vadeli bir muhafaza sistemidir.
Güneş yanığı, güneşlendikten kaldıktan birkaç saat sonra ortaya çıkan hasarlı alanlarda kızarıklık ile kendisini gösterir. Birtakım durumlarda, bunlara soyulmalar eşlik eder. Kimi durumlarda ise kabarcık oluşumuna kadar gidebilen yanıklara neden olur.
Güneş yanığı türleri
Güneş yanığı sürecinin en hafif etabı bronzlaşmadır. Cilt güneşe karşı bir savunma reaksiyonu oluşturur. Cildin renklenmesi, melanosit ismi verilen özel hücreler tarafından melaninin salınmasından kaynaklanır. Bu renklenme bu nedenle bir cins alarm sinyalidir.
Güzel görünüm vermesi nedeniyle sıklıkla aranan bu kademe, binlerce epidermal hücreyi yok eden güneş yanığı, hasebiyle yanıktır. Az ya da çok önemli olabilir.
Birinci derece yanık
Bu güneş yanığı ciltte kabarcıklar olmadan kızarıklığa neden olur. Ekseriyetle güneşlenmeden sonraki 6. ve 24. saatler ortasında ortaya çıkar ve yüzeyel damarların genişlediği görülür. Ayrıyeten bölgeye parmakla bastırılırsa kızarıklık kaybolur. Kabarcıksız bu cins güneş yanığı bir hafta içinde düzgünleşir, pigmentasyon olmaz ve iz bırakmaz. Düzgünleşme sürecinde ciltte pullanma yani soyulma olabilir.
Yüzeysel ikinci derece yanık
Kabarcıkların ortaya çıkması, kişinin ikinci derece yüzeysel yanığa ulaştığının işaretidir. Güneşlendikten çabucak sonra yahut birkaç saat sonra ortaya çıkabilirler. Kabarcıklar berrak bir sıvı ile doldurulur ve kırmızı, ağrılı bir cilt alanı ile çevrilidir. Bu çeşit yanık yaklaşık iki hafta içinde iz bırakmadan güzelleşir, lakin kaybolması vakit alan koyu noktalar bırakabilir.
Derin ikinci derece yanık
Ciddi bir yanıktır. Bu durumda, damarlar hasar gördüğü için kabarcığın tabanı soluktur ve kırmızı değildir. Güzelleşmesi yaklaşık bir ay sürer ve yara izleri kalabilir.
Güneş yanığını önlemek için ipuçları
Güneş yanığına karşı en düzgün silah tedbirlerdir. Plaja gidiyorsanız yahut aktiviteniz ne olursa olsun güneşe çıkmayı planlıyorsanız, cildinizi UVA ve UVB’ye karşı koruyan en az 30 muhafaza faktörlü (çocuklar ve açık derililer yahut hassas ciltler için 50) bir güneş kremi seçerek cildinizi koruduğunuzdan emin olun.
En sıcak saatlerde, yani güneşin en zirvede olduğu ve güneş ışınlarının en agresif olduğu saatlerde güneşe çıkmayın. Sabah 10.00 ile 16.00 ortasında güneşe çıkıyorsanız tişört, şapka, gözlük takın. Lakin en uygunu güneşe sabah 10’dan evvel yahut akşam 4’ten sonra çıkmaktır.
Genel olarak, açık cilt güneşe ve hasebiyle güneş yanığına daha hassastır. Cildiniz doğal olarak bronzlaşmış olsa bile çok fazla güneşlenmenin cildin erken yaşlanmasına, kırışıklıklara, kahverengi lekelere ve uzun vadede cilt kanseri riskinin artmasına neden olabileceğini unutmayın.
Güneş yanığından sonra asla yapılmaması gerekenler
Güneş yanıklarına karşı yapılması gerekenleri birçok sefer duymuşsunuzdur. Pekala ya yapılmaması gerekenler? İşte güneş yanığından sonra asla yapılmaması gereken 10 şey.
Sıkı kıyafetler giymeyin
Güneş yanığından sonra cildinizin nefes almasına müsaade verin. Bu durumda sıkı giysiler giymek katiyetle tavsiye edilmez. Bedeniniz, güzelleşmeyi hızlandırmak için kan akışını uyararak travmaya yanıt verecektir. Bölgede kızarıklık, ısı ve iltihap oluşur. Sıkı giysiler şişliği ve kabarcıkları artırabilir. Cilt tipiniz için belirtilen güneş kremini kullanarak sıkı olmayan giysiler giyin.
Vazelini ile farklı eserleri birebir anda uygulamayın
Aloe vera iltihap önleyici özelliklere sahiptir ve güneş yanığından sonra cilde uygulamak uygundur. Ek olarak, aloe veranın birçok faydası vardır. Bununla birlikte, ısıyı koruyan vazelin ile kullanılmamalıdır. Ayrıyeten, cilt tahrişini artırabilecek benzokain yahut lidokain içeren eserlerden kaçının. Farklı eserleri tıpkı anda uygulamayın.
Daha fazla su içmeyi unutmayın
Yanıklar bedenin geri kalanından cilde daha fazla sıvı çekerler. Bu nedenle birkaç gün boyunca daha fazla su, meyve suyu ve bitki çayı içmeye çalışın, rastgele bir dehidrasyon belirtisine dikkat edin.
Yanığın üstüne makyaj yapmayın
Güneş yanığından sonra yapılmaması gereken şeylerden biri de makyajla kamufle etmektir. Yanık, nefes alan ciltte daha süratli güzelleşir. Makyaj eserlerini kirli süngerler yahut fırçalarla uygulamak, sırf enfeksiyon yahut alerjik tepki riskinizi artıracak ve bu da sorunu artıracaktır.
Cildinizi soymayın
Güneşe maruz kalmadan soyulan cilt, daha önemli bir sorun manasına gelebilir. Lakin çok güneş ışınlarından sonra soyulan cilt durumunda korkacak bir şey yoktur. Bu bir güzelleşme işaretidir ve kesintiye uğramaması gereken bir süreçtir. Fakat cildinizi siz soymayın, bırakın kendi kendine ayrılsın. Cildinizi her gün nizamlı olarak nemlendirin. Bu, yanma görünümünü azaltacak ve cildinizin doğal ve eşit bir formda soyulmasına yardımcı olacaktır.
Kabarcıkları patlatmayın
Kabarcıklar asla patlatılmamalıdır. Güneş yanığından sonra bunu asla yapmayın. Cildin şişmesi yarayı korur. Kabarcıklar ağrılıysa, kimyasal içermeyen bir aloe vera kremi yahut doğal nemlendiriciler uygulayın. Fakat her şeyden evvel, onu asla patlatmayın.
Peeling yapmayın
Peeling yapmak yahut glikolik asit, retinoidler yahut salisilik asit bazlı eserler, bilhassa güneş yanığından sonra cildinize son derece ziyanlıdır. Bu cins eserleri kullanmak için cildiniz soyulmayı bıraktıktan sonra yaklaşık üç gün bekleyin.
Alkol bazlı kremler uygulamayın
Güneş yanığına uygulanan krem yahut jeller alkol içermemelidir. Alkolün doğal yağları ciltten çıkardığı bilinmektedir. Bu tıp kremler yanığa uygulandığında, cildin düzgünleşme yeteneğini azaltır.
İlaç almak için geç kalmayın
Vücudunuz güneş yanığına iltihapla cevap verir. İbuprofen yahut aspirin üzere reçetesiz satılan iltihap önleyicilerden uzak durmanız gerekmez. İltihabı ve ağrıyı yatıştırmaya yardımcı olabilirler. Güneş yanığının ortaya çıkması ortalama 4 ila 6 saat sürer. Fakat tüm bu mühlet boyunca beklerseniz, ilaçlar daha az tesirli olacaktır. İbuprofen yahut aspirin güzelleşmeyi hızlandırabilir.
Kimyasal içeren güneş kremi kullanmayın
Güneş yanığından sonra kendinizi güneş kremi ile daha fazla müdafaanız gerekecektir. Birçok güneş kremi tahriş edici kimyasallar içerir. Uzmanlar, çinko oksit, oksibenzon ve aminobenzoik asit de dahil olmak üzere cilt için inançlı esirgeyici etkin bileşenler içeren eserlerin kullanılmasını önermektedir.
