DİYARBAKIR – Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti), Kürtlerin ana dillerine sahip çıkması için Oryıl mevkiinden Koşuyolu parkına kadar yürüyüş düzenledi. Yürüyüşe DEM Parti’nin Belediye Başkan adayları da katıldı.
UNESCO tarafından 21 Şubat 1999 tarihinde ilan edilen Dünya Anadili Günü nedeniyle, DEM Parti’nin çağrısı üzerine yürüyüşe katılmak isteyenler Bağlar ilçesinin Oryıl mevkiinde bulunan Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) binası önünde saat 15.30’da toplandı.
Kitle erbaneler eşliğinde Kürtçe “Dilimiz varlığımızdır”, “Dilsiz yaşam olmaz” sloganıyla Koşuyolu Parkı’na kadar yürüdü. Yürüyüş sırasında polis ekipleri kitleyi takip ederek güvenlik önlemi aldı.
Koşuyolu İnsan Hakları Anıtı’na kadar yürüyen kitle, burada Kürtçe şarkılar eşliğinde halay çekti. Daha sonra açıklama metnini Kurmançki DEM Parti Dil ve Kültür Komisyonu Eşsözcüsü Cemile Turhallı, Kurmanci ise MED-DER Yöneticisi Dilan Güvenç okudu.
‘KÜRT DİLİ KÜRTLERİN KALBİDİR, RUHUDUR, AKLIDIR’
21 Şubat Dünya Anadili Günü’nün tarihçesine değinen Güvenç, birçok dilin statüsünün bulunmadığını ifade etti ve bu dillerin yok olma tehlikesi yaşadığını söyledi.
Güvenç, “Bugün Anadolu’da Süryanice, Lazca, Boşnakça, Hemşince, Çerkezce, Ermenice ve Rumence gibi diller yok olmanın eşiğindedir. Nesli tükenmekte olan dillerden biri de on milyonlarca Kürt’ün dilidir. İyi bilinmelidir ki Kürt dili insanlığın en eski ve en zengin dilidir. Kürt dili, Kürt milletinin varlığı, kimliği ve temel değeridir. Kürt dili Kürtlerin kalbidir, ruhudur, aklıdır. Kürt dili, Kürt milletinin birliğinin omurgasıdır. Kürt dili olmadan Kürtler ve Kürdistan olmaz. Kürtler, Kürtçe ve Kürdistan birdir ve birbirinden ayrılamaz. Biri olmadan diğeri olmaz. Kürt dilinin özgürlüğü aynı zamanda Kürtlerin ve Kürdistan’ın özgürlüğüdür. Kürt halkının bu 50 yıldaki özgürlük mücadelesi bu gerçeği ortaya koymuş ve Kürt dilinin korunması, canlandırılması ve geliştirilmesi konusunda hafızanın, farkındalığın, bilginin, mücadelenin ve çabaların artması sağlanmıştır” dedi.
‘KÜRT DİLİNİN ZAMANI GELDİ’
Kürtçe üzerindeki baskılar olduğunu belirten Güvenç, “Ama iyi bilinmelidir ki Kürt dili ve Kürt dili mücadelesi biz Kürtler için stratejik bir konudur” ifadesini kullandı.
Güvenç, şunları söyledi:
“Kürt dili İngilizce, Almanca, Fransızca, Arapça, Farsça, Türkçe ve diğer tüm diller gibi temel haklara sahiptir. Bu dillerin hakları Kürtçeye ve diğer tüm dillere aittir. Bu gerçek, hiçbir şekilde tartışılamaz. Biz, milyonlarca Kürt ve tüm Kürt hareketleri, partileri, kurumları, Kürt dilinin her alanda özgürlüğünü istiyor ve bunun için mücadele ediyoruz. ‘Kürt dilinin zamanı geldi’ sloganıyla bu mücadeleyi sürdürülebilir, somut, yaratıcı, çok yönlü ve etkili bir şekilde her zamankinden daha yüksek, daha güçlü mücadele edeceğiz.”
‘KÜRT DİLİNİN STATÜSÜ OLMALI’
Güvenç, anadili için talepleri şu şekilde sıraladı:
“- Kürt dilinin resmi ve uluslararası bir statüsü olmalıdır; hem Kürdistan’ın tamamında, hem de Kürtlerin yaşadığı tüm devletlerde, hem de uluslararası alanda, uluslararası anayasa ve kanunlarla resmen kabul edilmesi, statülendirilmesi ve tanınması.
– Kürtçe eğitim dili olmalı ya da statü sahibi tüm dünya dilleri gibi Kürtçenin de anaokullarından üniversitelere kadar eğitimin her aşamasına dahil edilmesi, anaokullarından üniversitelere kadar Kürtçe okullarının açılması gerekiyor.
– Türkiye, Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme’nin 17, 29 ve 30. maddelerine getirilen kısıtlamaları kaldırmalı ve bu sözleşme kapsamındaki sorumluluklarını yerine getirmelidir.
– Kürt Dil Enstitüsü resmi olarak Kürt halkının temsilcileri tarafından kurulmalı ve işletilmelidir. Türkçe gibi diller için bütçeden, kadrodan, diğer bütün açılardan nasıl fırsatlar varsa, Kürtçe için de fırsatlar olması gerekir.
– Kürtlere ait tüm köy, köy, mahalle, sokak, mahalle, belde, mahalle, kasaba, mahalle, kamp ve yaşam alanlarının isimleri Kürtçe olmalıdır.
– Ayrıca tüm Kürt hareketleri, partileri, kurumları, daireleri ve çevreleri Kürtçeye yönelik strateji, politika ve faaliyetlerini somut bir şekilde belirlemeli, Kürtçeye ve statü, eğitim, özgürlük ve özgürlüklere bütçe, işçi ve gerekli tüm imkanları ayırmalı. Daima Kürt özgürlüğü için mücadele edin.
– Tüm Kürt yazar, aydın, sanatçı ve akademisyenleri Kürt dilinin her alanda korunması ve geliştirilmesi için öncü düzeyde mücadele etmelidir. Yaşasın Kürt dili. Kürt dilinin özgürlüğü ve özgürlüğü için her zaman ve her yerde mücadele edelim.”
(HABER MERKEZİ)
